Առողջ ապրելակերպի հիմունքները
Ճարպակալումը կանխարգելող մթերքներ
Ըստ միջազգային առողջապահության կազմակերպության տվյալների` մարդկությանը սպառնում է ճարպակալման համաճարակ` 2015թ. ճարպակալումով հիվանդ մարդկանց թիվը կկազմի մոտ 700 միլիոն։ Չկա այլ հիվանդություն, որն այդպիսի բացասական ազդեցություն թողնի օրգանիզմի բոլոր օրգանների և համակարգերի վրա` ինչպես դա տեղի է ունենում ճարպակալման դեպքում։
Ճարպակալման սինդրոմը առաջացնում է օրգանիզմում նյութափոխանակության գործընթացի խանգարում, ճարպը տարածվում է նաև ներքին օրգաններում. առաջանում են աթերոսկլերոզ, սրտի իշեմիկ հիվանդություն, շաքարային դիաբետ, լյարդի և լեղուղիների հիվանդություններ, էնդոկրին համակարգի ֆունկցիայի խանգարում, կրծքի, սեռական օրգանների, աղիների և այլ օրգանների ուռուցքներ։
Գեր մարդկանց շրջանում 4 անգամ ավելի մեծ է մահացությունը շաքարային դիաբետից, 2,5 անգամ` աղիների ուռուցքից, 1,5-2 անգամ` սրտի իշեմիկ հիվանդությունից։
Նախորդ երկու հրապարակումներում նկարագրել ենք գիրության հանգեցնող հիմնական պատճառները, այս համարում կփորձենք բացահայտել, թե որ մթերքներն են կանխարգելում գիրությունը, և ինչպես է դա տեղի ունենում։
Կալցիումի յուրացման անհրաժեշտ պայմանները
Եթե նկատվում է կալցիումի սակավություն, ապա օրգանիզմը սկսում է տնտեսել ճարպը։ Ծխելու սովորությունը և վիտամին C-ի չարաշահումը նպաստում են կալցիումի սակավությանը։
Կալցիումի լիակատար զարգացման համար անհրաժեշտ է, որ սննդի մեջ լինի կրեմնիում, ֆտոր, երկաթ, բոր, մագնիում, բրոմ։ Նշված տարրերը կանխարգելում են կալցիումի աղերի առաջացումը աղիներում և ֆոսֆոր-կալցիումի միացությունների նստվածքը անոթների պատերի վրա և ներթափանցումն արյան պլազմայի մեջ` ինչը հղի է այտուցների առաջացման և ուրեմն` քաշի ավելացման վտանգով։
Կալցիումի յուրացման համար կարևոր է, որպեսզի օրգանիզմում սինթեզվի բավարար քանակի D վիտամին։ Կալցիումի յուրացմանը խոչընդոտում են ֆոսֆորը և մագնիումը։
Օրգանիզմում ֆոսֆորի ոչ ցանկալի կուտակումների առաջացման դրդապատճառները
Հայտնի է, որ ֆոսֆորի սակավության դեպքում մանուկ հասակում առաջանում է ռախիտ, իսկ հետագայում` պարոդոնտոզ։ Բացի այդ, բոլոր բջիջների թաղանթները պարունակում են ֆոսֆոլիպիդներ, որոնք ճարպի և ֆոսֆորային թթվի յուրահատուկ միացություններ են։ Ֆոսֆոլիպիդների 60 տոկոսը «գտնվում» է լյարդում, իսկ 30 տոկոսը` ուղեղում։
Ֆոսֆորը մասնակցում է օրգանիզմի էներգետիկ մոլեկուլների կազմավորման, ծագումնաբանական տեղեկույթի պահպանման, բջիջների բաժանման, մկանների կրճատման համար անհրաժեշտ նյարդային ազդակների ձևավորման, օրգանիզմի թթվային հավասարակշռության պահպանման գործընթացներին։
Ֆոսֆորի յուրացմանը խանգարում է ալյումինը, ինչի պատճառով խորհուրդ է տրվում խուսափել ալյումինե սպասքից։
Հասկանալի է, որ ֆոսֆորի սակավությունը կառաջացնի առողջական խնդիրներ, սակայն վտանգավոր է նաև ֆոսֆորի ավելցուկը և ահա թե ինչու.
- Արագանում է կալցիումի հեռացումը ոսկորներից և զարգանում է օստեոպորոզը,
- վատ է յուրացվում սննդի հետ ներմուծվող կալցիումը,
- նպաստում է կալցիումի միացությունների շերտի առաջացմանը անոթների պատերի վրա, որի հետևանքով դրանք դառնում են ավելի կարծր և փխրուն,
- խախտվում է օրգանիզմի թթվային հավասարակշռությունը` բարձրանում է թթվայնությունը, առաջանում է ացիդոզ և խախտվում է նյութափոխանակության բնական գործընթացը։
Հնարավոր է, որ առաջանա երիկամային անբավարարություն, շարժողական ֆունկցիայի խանգարում, և այլն։ Եթե մենք սնվում ենք բնական մթերքներով, ֆոսֆորի ավելցուկի առաջացումը քիչ հավանական է` անցանկալի կուտակումներն առաջանում են այն դեպքում, երբ մենք օգտագործում ենք այնպիսի մթերքներ, որի մեջ մեծ տոկոս են կազմում արհեստականորեն ներմուծված ֆոսֆորի միացությունները։ Սա է պատճառը, որ բժիշկները խորհուրդ են տալիս զգուշանալ հետևյալ մթերքների չարաշահումներից և ահա թե ինչու.
- գազավորված ըմպելիքներ, որոնց մեջ ավելացվում է ֆոսֆորային թթու (E-338),
- մսից և թռչնից պատրաստված կիսաֆաբրիկատներ, քանի որ, եթե դրանց մեջ չավելացվեն ֆոսֆորի միացություններ, ապա կկրճատվի դրանց պահպանման ժամկետը, կնվազի հեղուկի պարունակությունը և ուրեմն` նաև քաշը,
- հալովի պանիրները, որոնց մեջ նույնպես ներմուծվում է ֆոսֆորային թթու` փափկությունն ապահովելու համար,
- չոր կաթ և սերուցք, սուրճ, կակաո և կաթ պարունակող փոշիացրած խառնուրդներ, որոնց մեջ ներմուծվող ֆոսֆորը կանխարգելում է գնդիկների առաջացումը,
- պահածոյացված մրգեր և բանջարեղեն, որոնց ապրանքային տեսքը (բավարար խտությունը) պահպանվում է ֆոսֆորային թթվի ներմուծման շնորհիվ։ Ֆոսֆատներ են պարունակում նաև հետևյալ արհեստական ներմուծվող հավելումները. կալիումի (E-340), կալցիումի (E-34), ամոնիումի (E-342) և մագնիումի (E-343) ֆոսֆատները։
Նշված սննդամթերքների անհաշվենկատ օգտագործումը հանգեցնում է նրան, որ մեր օրգանիզմը ստանում է օրվա ընթացքում մի քանի անգամ ավելի շատ ֆոսֆոր, քան պահանջվում է` 1,2-1,5 գ։
Ինչպե՞ս հավասարակշռել կալցիումի, ֆոսֆորի և մագնիումի փոխհարաբերակցությունն օրգանիզմում
Բժիշկները խորհուրդ են տալիս նախաճաշին ուտել կաթնաշոռ։ Սակայն կարևոր է իմանալ, որ թեև կաթնաշոռի մեջ բարենպաստ է ֆոսֆորի և կալցիումի քաշային հարաբերությունը, այնուամենայնիվ, դա բավարար չէ` կաթնաշոռի մեջ քիչ է մագնիումի պարունակությունը։ Մագնիումի սակավության դեպքում նկատվում է կալցիումի աղերի կուտակում սրտասնույց անոթների պատերի վրա, սրտամկանում և երիկամներում։ Մագնիումի պարունակությունը բարձր է տարեկանի, խոշոր աղացած ցորենի, կորեկի, հնդկացորենի, ոլոռի, լոբու, մարոլի, նեխուրի (քարավուզ), բազուկի, լոլիկի, ընկույզի և պնդուկի մեջ։
Աղյուսակում բերված է քննարկվող տարրերի պարունակությունը 100 գ մթերքի մեջ
Աղյուսակից դժվար չէ հաշվարկել, որ նախաճաշին համատեղ կերված 100 գ կաթնաշոռը (միջին յուղայնության) և 40 գ պնդուկը կապահովեն օրգանիզմը մոտ 230 մգ կալցիումով, 305 մգ ֆոսֆորով և 95 մգ մագնիումով։ Տարրերի հարաբերակցությունները հավասար են Ca:P=23:30,5 (1:1,5-1:2) և Ca:Mg=23:9,5(1:0,5), փակագծերում նշված են լավագույնը համարվող արժեքները։
Կա կարծիք, որ փակագծերում նշված հարաբերությունների պահպանումը կարող է որոշիչ դեր ունենալ կալցիումի և ֆոսֆորի լիարժեք յուրացման համար. որոշ երկրներում (օրինակ, Ճապոնիա, ՀԱՀ, Հնդկաստան) բավարարվում են օրական 350 մգ կալցիումով, իսկ Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում սննդի մեջ պետք է պարունակվի առնվազն 900 մգ կալցիում։
Լավ և վատ ճարպեր
Պատահական չէ, որ վերոգրյալ հաշվարկում մենք ներգրավեցինք պնդուկը։ Ընկուզեղենն ունի մի շարք առավելություններ.
- պարունակում է լավ բալանսավորված որակյալ սպիտակուցներ, օրինակ` 100 գ նուշը պարունակում է մոտ 22 գ սպիտակուց` ավելի շատ, քան միսը,
- հարուստ է E, B խմբի և նույնիսկ C վիտամիններով,
- մեծ է միկրոտարրերի տեսականին` ծծումբ, ցինկ, յոդ, սելեն, պղինձ, մոլիբդեն,
- նուշի, ընկույզի, սիբիրյան մայրու, պնդուկի յուղերը պարունակում են ֆոսֆոլիպիդներ, որոնք արագացնում են ճարպերի յուրացումը։
Ֆոսֆոլիպիդներ են պարունակում նաև կաթնաշոռը, սերուցքը, կաթնասերը, ոչ ճարպոտ միսը, կանաչ ոլոռը, չիչխանի և այլ չզտված յուղերը, արևածաղկի սերմը, կենդանիների լյարդը, ձվի դեղնուցը, ձկնկիթը։
- Սննդամթերքից ստացվող սպիտակուցի տրոհման հետևանքով առաջանում են ամինաթթուներ, իսկ ճարպերի տրոհման արդյունքում` ճարպաթթուներ և գլիցերին։ Եթե ամինաթթուները և ճարպային թթուներն անցնում են` արյան, իսկ գլիցերինը` ավիշի մեջ, ապա արյան և ավիշի խտությունը մոտ է բավարարին. արդյունքում` իջնում է ճնշումը, սիրտը լավ է աշխատում, լավանում է արյան շրջանառությունը բոլոր օրգաններում, կարգավորվում է նյութափոխանակությունը։ Ստացվում է, որ օրգանիզմին անհրաժեշտ են ճարպաթթուներ, օրինակ` սրտի սնուցման համար։ Մեխանիզմը հետևյալն է` չի յուրացվում ճարպը, առաջանում է գիրություն և որպես հետևանք` սրտի իշեմիկ հիվանդություն։
- Կարևոր է իմանալ, որ ճարպերը տրոհվում են լիպազա ֆերմենտի միջոցով, որը պարունակվում է թքի և արյան մեջ և նաև աղիներում, լիպազան հիմնականում արտադրվում է ենթաստամոքսային գեղձում, որտեղից արտազատվում է դեպի 12-մատնյա աղին։ Այս աղիի մեջ է, որ ճարպը պետք է տրոհվի, և առաջանան գլիցերինը և ճարպաթթուն, որպեսզի տրոհման գործընթացը արդյունավետ լինի` պետք է ուտել մանանեխ կամ սխտոր, որոնք խթանում են լիպազայի սինթեզումը ենթաստամոքսային գեղձում։
Մենք խոսում էինք կենդանական ճարպից առաջացող թթուների մասին, կա կարծիք, որ պետք է ուտել օրական 50-70 գրամ ճարպեր և համապատասխանաբար` 50-70 գրամ մանանեխ և սխտոր։
- Բուսական յուղերն ավելի դժվար են յուրացվում օրգանիզմում, օրվա չափաբաժինը 1 ճ/գ է, քացախի հետ օգտագործելու դեպքում` մինչև 2 ճ/գ։
Աղցանները համեմեք տնական խնձորի կամ խաղողի 4-6 տոկոսանոց քացախով։
- Սթրեսային իրավիճակներում հոգեբանական հավասարակշռությունը պահպանելու համար մարդուն անհրաժեշտ է չհագեցած օմեգա-3 ճարպաթթուն, որը նպաստում է ճարպաթթուների հավասարակշռմանը։ Օմեգա-3-ը շատ կարևոր է մեր օրգանիզմի համար, հատկապես ունի հակաբորբոքային և հակաուռուցքային հատկություններ։
Օմեգա-3 չհագեցված յուղերը գրեթե բացակայում են մեր սննդում` այն պարունակվում է ձկան յուղի մեջ և վուշի սերմում։
Կա կարծիք, որ ճարպային թթուները հավասարակշռված են նաև ընկուզեղենի մեջ, որը պետք է ուտել մինչև կեսօր։
Արևածաղկի, եգիպտացորենի և արախիսի յուղերում գերակշռում են օմեգա-6 ճարպաթթուները, որոնք բարձրացնում են տրոմբոցիդների կպչունակությունը։ Օմեգա-3 և օմեգա-6 կամ օմեգա-9 յուղերն «ախոյաններ» են, Ճիշտ է, որ օգտագործեք դրանք տարբեր ժամերի։
- Խոլեսթերինի վերաբերյալ շատ է գրվել, հայտնի է, որ Խոլեսթերինի սակավությունը ոչ պակաս վնասակար է օրգանիզմի համար, քան ավելցուկը։
100 գ սերուցքի, կաթնասերի, տավարի մսի և կաթի մեջ պարունակվում է մոտ 75-ական մգ Խոլեսթերին, խոզի ճարպում` 200 մգ, կարագում` 300 մգ, հավի մսում` 500 մգ, իսկ ձվի դեղնուցում` 1700 մգ Խոլեսթերին։
Խոլեսթերինի տրոհմանը և դրա ավելցուկի դուրսբերմանն օրգանիզմից նպաստում է լեցիտինը. կարևոր է իմանալ, որ բոլոր նշված մթերքները պարունակում են զգալի քանակությամբ լեցիտին։ Ձվի դեղնուցը պարունակում է նաև այլ լիպոտրոպ (ճարպերի փոխանակումը կարգավորող) նյութեր` քոլին, մետիոնին, նաև ինոզիտ, որը շատ է քունջութի յուղի մեջ։ Ինոզիտ են պարունակում նաև գրեյպֆրուտը, լոբին, ոլոռը, ձավարեղենը. ասում են, թե ինոզիտը «երիտասարդություն» պարգևող վիտամին է։
Կարդացեք նաև
«Հերացի» վերլուծականն իր հրապարակումներում անդրադարձել է առողջ ապրելակերպի կարևորության հիմնախնդրին, սակայն վերջերս «The Guardian» հայտնի պարբերականում հրապարակված հոդվածվի տեղեկատվությունն...
Մարդկանց մեծամասնության մոտ ծերացմանը զուգահեռ վատանում է առողջական վիճակը, տուժում է տարբեր օրգան-համակարգերի նորմալ գործունեությունը...
Կոփման ընդհանուր կանոնն ամեն օր սխրանք գործելն է։ Եթե սովորել եք երկար ժամանակ կիրառվող որևէ մեթոդի, ժամանակն է ընդլայնել հնարավորությունների հորիզոնները...
Առողջությունը պահպանելու համար մեզ պաշարներ են անհրաժեշտ: Դրա համար ինչ-որ կենսակերպ վարելը քիչ է, պետք են մարզումներ, որոնք տարիքի հետ կօգնեն հաջողությամբ դիմակայելու հիվանդություններին ու ծերացման անողոք գործընթացներին...
Հետազոտություններն ապացուցում են, որ քաղցկեղի շատ տեսակների զարգացումը կապված է սննդակարգի, ֆիզիկական ակտիվության և քաշի հետ: Եվ, չնայած քաղցկեղի որոշ տեսակների համար (արգանդի պարանոցի, քիթըմպանի, միզապարկի և այլ քաղցկեղների...
Ընդհանրապես պետք է սովորություն դարձնել դժվարություններին վերաբերվել թեթև և թույլ չտալ, որ դրանք մինչև վերջ թափանցեն հոգու խորքերը, որովհետև ամենածանր իրավիճակն էլ անցողիկ է և ի վերջո ժամանակի ընթացքում մոռացվում է, բայց այն...
Օրգանիզմի մորֆոլոգիական և ֆիզիոլոգիական զարգացումը ներկայացնում է մարդու բիոլոգիական տարիքը: Սա բժշկական տեղեկատուներում է ձևակերպված: Իսկ դա նշանակում է, որ տարիքի մասին միայն կարելի է խոսել առաջնորդվելով օրգանիզմի վիճակից...
Վերջին ժամանակներում ամենատարբեր իրավիճակներում կարելի է հանդիպել «բիո» կամ «կենսա» նախածանցը, որը կարծես երաշխիք է, որ ապրանքն անվտանգ է բնության և մարդու համար...
Մարդն իր գիտակցության մեջ վիտամինները զուգորդում է պտուղ-բանջարեղենի, մթերքի կամ դեղատնից գնված վիտամինային հաբերի հետ: Սակայն գոյություն ունեն նաև աչքի համար ոչ տեսանելի, առանց համի ու հոտի վիտամիններ...
Նիկոլայ Ամոսովը հայտնի վիրաբույժ է, ով դադարել է վիրահատություններ կատարել 78 տարեկանում։ Econet.ru-ն գրում է, որ նա մահացել է 89 տարեկանում։ Ուսումնասիրել է առողջության, երկարակեցության հետ կապված հարցեր...
Հեռահաղորդակցության էլեկտրոնային պարագաները (գաջեթներ` հեռուստացույց, պլանշետ, սմարթֆոն և այլն) մեծ նշանակություն ունեն թե գործնական կյանքում, թե պարզապես կենցաղում: Արդեն անհնար է պատկերացնել մեր առօրյան...
Անընդհատ խոսվում է առողջ կենսակերպի մասին, սակայն քչերն են նրան հետևում. չէ՞ որ առողջ կենսակերպը ներառում է ո՛չ միայն ալկոհոլից և նիկոտինից հրաժարվելը: Այն ներառում է նաև ճիշտ սնվելու սովորությունը...
գիտնականները հայտնել են, թե որոնք է օրվա ամենահարմար ժամերը տարբեր բնույթի զբաղմունքների համար, լինի դա երեխա սաղմնավորելը, բժշկի գնալը, թե սպորտով զբաղվելը, հայտնում է Vaccine-ը, հաղորդում է «Միր»-ը...
Սովորաբար, գարնանը բնորոշ է քրոնիկ հիվանդությունների սրացում, գրում է healthyliving.com.ua-ը: Ավանդաբար ինքնազգացողության գարնանային վատացման հիմնական գործոնների թվում նշվում է...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն